Iława jako miasto niemieckie posiadała za czasów hitlerowskich silny garnizon. Było to miasto przygraniczne, a Niemcy właśnie przy swoich granicach rozmieszczali umocnienia wojenne i bunkry – w naszym przypadku od strony południowej.
Iławskie „budowle” nosiły nazwę „Pozycja Iławska”. Oprócz bunkrów były tu także m.in. mosty. Jednym z nich jest umocniony most nad drogą do lokomotywowni, przez który wiedzie szlak PKP Iława-Warszawa. Nieprzypadkowo został on umiejscowiony właśnie tam – w lokomotywowni, trochę dalej jest okazały schron przeciwlotniczy.
Zadaniem bunkrów było kontrolowanie dróg dojazdowych do miasta. Było ich kilka, a w przypadku ataku wojsk miały one za zadanie poinformować garnizon stacjonujący w Iławie o natarciu. Na „wyposażeniu” było tam czterech żołnierzy i jeden ciężki karabin maszynowy.
Pod koniec II wojny światowej dwa schrony zostały przebudowane z bojowych na tzw. bierne, które mogły ukryć pojazdy bojowe w okopie. Można także na zdjęciach zauważyć, że były one budowane tym samym sposobem – ze słabo zbrojonego betonu, blachy falistej stanowiącej „sufit”, pancernych oraz gazoszczelnych drzwi i płyty ze strzelnicą dla karabinu maszynowego. Bunkry te składały się z przedsionka oraz izb – lekarskiej i bojowej.
Jeden z bunkrów leży przy drodze wojewódzkiej Iława-Sampława, po lewej stronie od Iławy, koło zjazdu do oczyszczalni ścieków w Dziarnach i jest bliźniaczym do innego, który znajduje się przy drodze do Katarzynek (dalej do Radomna), około 1 km za granicą miasta po prawej stronie. Trzeci znajduje się około 500 m od wsi Gulb (patrząc od strony Laseczna), na wzniesieniu po lewej stronie drogi, zaś czwarty, zarazem najdalej położony od granic Iławy, leży za rozjazdem na Biskupiec i Kisielice przed wsią Piotrowiczki (gm. Biskupiec). Piąty w centrum wsi Karaś, blisko drogi, posiada oryginalną szopę, która maskowała schron.
MATEUSZ PIECHOWSKI
Napisano przy pomocy materiałów: Ośrodek Szkolno-Wychowawczy im. Janusza Korczaka w Iławie, Wojciech Wegner, Sebastian Wiśniewski, Piotr Murawski, Patryk Wiśniewski, Mateusz Cichocki, Artur Cichaczewski, Dawid Józefowicz, Lokalna Organizacja Turystyczna Pojezierza Iławskiego i Dorzecza Drwęcy w Iławie
Bunkier przy drodze Iława-Katarzynki. Izba bojowa.
Widoczny otwór na ciężki karabin maszynowy (CKM)
Otwór CKM – widok z zewnątrz
Przedsionek bunkra, w którym
„stali bywalcy” zostawili swój ślad – COBRA
Bunkier za rozjazdem Biskupiec-Kisielice. Ma bardzo fajny wygląd – prawie jak domek!
Bunkier przed wsią Gulb. Wejście do niego znajduje się w dziurze i jest zarośnięty
Schron w centrum wsi Karaś posiada oryginalną szopę, która maskowała budowlę. Bunkier znajduje się na prywatnym podwórku pośród zabudowań
Tak wygląda szopa maskująca od środka. U góry dechy i opony właściciela, na dole zejście do bunkra